Magnesy neodymowe podbiły świat! Ich niewiarygodna siła przyciągania daje nam niezwykłe, niespotykane dotąd możliwości! Co to jest magnes neodymowy? Zwykły magnes, zwany fachowo magnesem trwałym, generuje wokół siebie pole magnetyczne. Jego istnienie jest wywołane odpowiednią strukturą materiału, z którego został wykonany, a następnie jego obróbką. Nie będziemy tutaj wnikać w szczegóły, warto jedynie zapamiętać, że magnesy obecnie wytwarza się przemysłowo. Magnesy ferrytowe, które były popularne jeszcze kilkanaście lat temu, są wykonane z tegoż właśnie ferrytu. Mają charakterystyczną, szarą barwę i są kruche - taki magnes po uderzeniu pęka niczym szkło. Ale natychmiast scala się z powrotem w jakąś bezpostaciową grudę, ponieważ każdy powstały odłamek również jest pełnoprawnym magnesem. Tylko mniejszym. Jednak od niedawna coraz popularniejsze, a przez to również coraz tańsze, stają się magnesy neodymowe. W odróżnieniu od swoich szarych, ferrytowych “starszych braci”, te mają srebrzysty, metaliczny kolor. Zawdzięczają to powłoce z cynku lub niklu, która je powleka. Jednak ich siła przyciągania jest znacznie, znacznie większa. Jakiego rzędu to są różnice? Wiele na ten temat powie wartość indukcji magnetycznej, wyrażanej w teslach [T], która dobrze nadaje się do porównywania magnesów między sobą. Indukcja dużych magnesów ferrytowych dochodzi do 0,1T. Z kolei magnesy neodymowe mogą mieć indukcję rzędu 1,2T a nawet większą. Magnesy neodymowe, jak każdy inny obiekt posiadający właściwości magnetyczne, również posiadają bieguny: północny (N) i południowy (S).. Magnesy zbliżone do siebie biegunami jednoimiennymi odpychają się, a różnoimiennymi - przyciągają. Na co warto uważać? Siła ich przyciągania potrafi być naprawdę olbrzymia. To nie są żarty - duży magnes, który znajdzie się w pobliżu stalowej obudowy, zaczyna pędzić ku niej z zawrotną prędkością. Można w ten sposób uszkodzić sobie palec, jeżeli niefortunnie znajdzie się na drodze takiego “magnetycznego pocisku”. Dwa magnesy, jeżeli znajdą się blisko siebie, też stanowią zagrożenie. Poniżej jest zdjęcie jednego z dwóch magnesów, które się ze sobą zderzyły - ten doznał uszkodzenia i ukruszył mu się róg, a drugi wyszedł cało z tego pojedynku. Jednak nie ma tu żartów, ponieważ odłamki są ostre i latają naprawdę szybko. Mogą bez problemu uszkodzić wzrok! Dlatego magnesy warto rozdzielać przesuwając je względem siebie. Próba ich siłowego oderwania zapewne się nie powiedzie - przyciągają się z potężną siłą, a na dodatek są trudne do uchwycenia palcami. Dlatego reguły BHP pracy z magnesami zalecają “zsuwanie” jednego z drugiego, co jest prostsze. Można to zrobić, opierając jeden z nich o krawędź np. stołu. Jeszcze jedna uwaga: magnesy neodymowe mają zdecydowanie niższą tzw. temperaturę Curie. To taka temperatura, po osiągnięciu której magnes całkowicie traci swoje właściwości, rozmagnesowuje się bezpowrotnie. Dla magnesów neodymowych ta wartość wynosi około 300°C lub więcej, w zależności od konkretnego wykonania. Dlatego magnesy neodymowe nie powinny być podgrzewane, aby nie rozmagnesowały się. Czemu są tak wyjątkowe? Magnesy neodymowe zawdzięczają swoje właściwości dodatkowi neodymu, który należy do grona lantanowców, które z kolei są nazywane metalami ziem rzadkich. Oprócz tego, potrzebne było opracowanie specjalnej metody ich produkcji, aby nabrały swoich szczególnych właściwości. Oprócz neodymu, z grona lantanowców wykorzystywany jest również samar. Znajduje zastosowanie do produkcji magnesów samarowo-kobaltowych. Są mniej popularne od neodymowych. Gdzie się je stosuje? Magnesy neodymowe można znaleźć wszędzie, gdzie potrzebna jest duża siła przyciągania i niewielkie wymiary. Wszelkiego rodzaju uchwyty, haczyki i zaczepy przytwierdzane magnetycznie nie mogłyby się bez nich obyć! Dzięki tym magnesom można wytwarzać nawet chwytaki, zdolne do wyciągnięcia np. kluczy przypadkowo wrzuconych do ciasnej szczeliny. Ich udźwig to ponad 2 kg! Można ich używać w wielu miejscach, na przykład w warsztacie do podtrzymywania narzędzi: Magnesy neodymowe, z racji wysokiej indukcji magnetycznej, są również stosowane przez producentów głośników. Od właściwości magnesu, w którym porusza się cewka przytwierdzona do membrany, zależy wiele parametrów głośnika. Niektórzy producenci w głośnikach dużej mocy stosują odpowiednie systemy chłodzące te magnesy, aby ich temperatura nie osiągnęła punktu Curie. Ale ten rodzaj magnesów jest obecny nie tylko w dużych głośnikach. Również małe słuchawki coraz częściej mają wbudowane magnesy neodymowe, co pozwoliło na znaczne udoskonalenie ich parametrów. Jakie mają kształty? W handlu dostępne są magnesy o różnych kształtach i rozmiarach. Dzięki temu, można dobrać odpowiedni do swojego zastosowania. Przede wszystkim można spotkać magnesy neodymowe w kształcie prostopadłościanu - mniej lub bardziej podłużnego. Ale nie tylko. Popularne są również magnesy walcowe - można ich używać np. do przyczepiania arkuszy papieru do metalowych tablic. Jeszcze inną grupą są magnesy okrągłe, które również są walcami, ale bardzo krótkimi - przypominają bardziej monety. Warto dodać, że najmniejsze magnesy mają grubość około 1mm. Dzięki wysokiej sile przyciągania, nawet takie “maluchy” mogą być użyteczne!